Complexiteit om het gemakkelijk te maken

Bij natuurlijk golfbaanbeheer is het ecosysteem de spil waar alles om draait. Alle maatregelen zijn altijd afgestemd op het gehele ecosysteem. Dat lijkt de zaak ingewikkeld te maken maar dat is schijn. Het beheren van een rijk en complex ecosysteem wat bij een gewenste vegetatie hoort is vrij eenvoudig en goedkoop. Zeker wanneer je dat vergelijkt met de gangbare werkwijze. Er is wel een bijzondere manier van beschouwen voor nodig: systeemdenken.

Opsplitsen in onderdelen

De gangbare agronomische werkwijze is geneigd onderdelen van het ecosysteem los te koppelen en afzonderlijk te beheren.

Het gras wordt beheerd met specifieke nutriënten die vooral gericht zijn op optimale groei. Greenkeepers laten zich daarbij leiden door de vele factoren die deze groei beïnvloeden. Dan kun je een adequaat nutriënten pakket met de juiste ingrediënten in de juiste verhoudingen op het juiste moment aanbieden. Meestal wekelijks. Monitoring van alle meespelende factoren middels laboratorium tests, sensoren en andere metingen is hierbij noodzakelijk, maar ook ingewikkeld, duur en tijdrovend.

De bodemstructuur wordt beheerd met verticuteren, boren, dressen met zand etc. Het water opneembaar vermogen wordt geregeld met dosering van surfactants en gel vormers. De waterafvoer middels drainagesystemen. Van waterhuishouding als kostenarme ecosysteemdienst is hierbij geen sprake.

Optredende ziekten worden aangepakt met synthetische gewasbeschermingsmiddelen om de pathogenen te doden. Verantwoord gebruik van deze giftige stoffen heeft een complete industrie in het leven geroepen. Met bijbehorende apparatuur en van vele factoren afhangende werkwijzen die uiterst zorgvuldig moeten worden uitgevoerd om effectief te zijn.

Organisch materiaal in de bodem wordt beheerd om de gewenste bodemstructuur in stand te houden en pathogenen leefruimte te ontnemen. Het een en ander op basis van kuilen graven, metingen van C/N verhouding etc. Waarbij niet voorkomen kan worden dat af en toe ingrijpende behandelingen noodzakelijk zijn. Zoals chirurgische technieken om overmatig vilt weg te snijden met bijbehorende herstel perioden.

Voor elk probleem of probleempje wat zich voordoet is er een passende reactie met passende apparatuur en specifieke middelen nodig. Vaak tegen onpasselijk makende prijzen.

Samenwerking in het grote geheel

Natuurlijk golfbaanbeheer is gebaseerd op het grote geheel van het ecosysteem en de samenwerking van de deelnemers daarbinnen. Daarom zijn alle maatregelen en middelen gericht op het versterken van het gehele ecosysteem. En het gehele ecosysteem wordt aangepast aan de gewenste vegetatie.

Samenwerking in het complexe ecosysteem is gebaseerd op informatie en wederzijds voordeel. De informatie bestaat uit veelal chemische signalen die de verschillende deelnemers en hun onderdelen afgeven en ontvangen. Dit is de reden dat je een complex ecosysteem als een intelligent reagerend organismen kunt bezien. Waarbij veel reacties op stimuli ook begrijpelijk en voorspelbaar zijn. Het is nog makkelijker te begrijpen wanneer je het principe van wederzijds voordeel in beschouwing neemt. De ene deelnemer in het systeem verleent een dienst aan een ander wanneer daar een wederdienst tegenover staat.

Het grote voordeel van dit natuurlijke beheer, is dat je niet langer naar de input en output van elk afzonderlijk onderdeel hoeft te kijken om dat onderdeel te beheren. Je kunt daarvoor in de plaats vertrouwen op de zorgzaamheid van het grote geheel om de verschillende onderdelen optimaal te laten functioneren. In de praktijk kun je dus de zorg voor de nutriënten voorziening van het gewas overlaten aan het gehele ecosysteem. Want de micro-organismen daarin zijn voor hun energie­voorziening volledig afhankelijk van de groene vegetatie. Alleen de planten kunnen middels fotosynthese zonne-energie omzetten in energierijke koolhydraten. Door suikers, enzymen etc. via hun wortels in de bodem los te laten, voorzien planten de ondergrondse micro-organismen van energie om er nutriënten voor terug te krijgen. De zorg om nutriënten voor het gewas is dus gedekt door het complexe ecosysteem, of het bodemvoedselweb. Je geeft het bodemleven voeding en het gewas krijgt de nutriënten van het bodemleven. Samen met de overige ecosysteemdiensten.

Grote complexiteit die het gemakkelijk maakt

Het is een wetmatigheid: complexe systemen zijn zelfregulerend. Naarmate een systeem meer verschillende deelnemers of onderdelen heeft die op elkaar reageren met signalen en functionaliteit, hoe stabieler het is vanwege de hoge mate van zelfregulering die er in mogelijk en werkzaam is. De wetenschap die hier naar kijkt heet “systeemdenken”. Dat zelf reguleren is een heel ingewikkelde functie die het werken met complexe ecosystemen erg gemakkelijk maakt. Hoe complexer het ecosysteem, hoe beter de zelfregulering en dus de stabiliteit van het systeem. In termen van golfbaanbeheer: naarmate het ecosysteem dat bestaat uit de vegetatie en de bodem met haar mi­cro­bioom, complexer en omvangrijker is, levert het meer bedrijfszekerheid en ecosysteemdiensten die de vegetatie verzorgen en beschermen. En neemt het dus meer werk uit handen van de green­keeper en de agronoom. Je kunt het beheer dus makkelijker maken door gebruik te maken van de com­plexiteit van het systeem. Je kunt daarbij de functionaliteit en de betrouwbaarheid van het sys­teem beheren en verhogen. Door de complexiteit en de onderlinge samenhang in het systeem te stimuleren.

Wat nemen die ecosysteemdiensten voor hun rekening?

Zo’n beetje alles. Het gewas, of de vegetatie, krijgt altijd en op elk moment precies de juiste nutriënten in optimale hoeveelheden. Omdat het bodemleven de nutriënten aflevert op de vraag van het gewas.

Vervilting wordt afgebroken en levert geen problemen meer op: minder pathogenen, een goede stevige ondergrond en verbeterde waterhuishouding.

De waterhuishouding verbetert en wordt onderhouden door het microbioom. Er worden slijmstoffen geproduceerd die aggregaatvorming bevorderen en water vast kunnen houden. Dit verhoogt tevens de porositeit van de grond. Meer lucht, betere doorwortelbaarheid, verbeterde afwatering etc.

Natuurlijke ziektewering bouwt op in zowel de bodem als in de vegetatie. Pathogenen krijgen geen kans omdat ze op vele manieren worden tegengewerkt. Er is geen voedsel voor hen om door de grond te groeien, de entreeplekken op het gewas zijn geblokkeerd door gunstige microben, ze worden geparasiteerd en vergiftigd. Het zijn bij elkaar heel veel processen die samen de natuurlijke ziek­te­we­ring bewerkstelligen.

Maaien doet het ecosysteem niet voor je. Maar het maaisel wat eventueel blijft liggen wordt wel snel afgebroken en afgevoerd.

Wil je meer weten? Stel je vragen: info@natuurlijkgolfbaanbeheer.nl